چهره كمتر دیده شده وسواس در سالمندان
رنج های پنهان سالمندان دچار بیماری وسواس
به گزارش نقشه، در مطالعه ای جدید وارزشمند، محققان کوشیده اند تجربه افراد سالمند دچار وسواس فکری عملی را از نگاه خود آنها بررسی نمایند تا روشن شود این اختلال چطور بر زندگی روزمره و سلامت روانی آنان سایه می اندازد.
به گزارش نقشه به نقل از ایسنا، اختلال وسواس فکری عملی همچون مشکلات شناخته شده روانی است که سال هاست درباره ی آن پژوهش های بسیاری انجام شده، اما هنوز در گروههای سنی مختلف، خصوصاً سالمندان، جنبه های کمتر شناخته شده ای دارد. این اختلال، تلفیقی از افکار ناخواسته و تکرارشونده همراه با رفتارهای الزامی است. افراد مبتلا بارها با تصاویر یا ایده هایی مواجه می شوند که نمی خواهند به آنها فکر کنند، اما از ذهنشان بیرون نمی رود و احساس اضطراب ایجاد می کنند. در واکنش، برای کاهش فشار ذهنی به رفتارهایی مانند شستن مکرر دست ها، چک کردن یا تکرار کلمات پناه می برند. این رفتارها مقرر است اضطراب را کم کنند، اما در بسیاری موارد بیش از اندازه و بی ارتباط با موضوع واقعی هستند. در سالمندان، این مشکل می تواند طاقت فرساتر باشد. ضعف جسمی، کاهش توان ذهنی، تجربه تنهایی و فقدان های گوناگون می تواند شدت وسواس را بیشتر کند و روند زندگی آنها را دشوارتر سازد.
از طرف دیگر جمعیت سالمندی در ایران به سرعت درحال افزایش است و این مورد نگرانی های تازه ای بوجود می آورد. افزایش نیاز به مراقبت های پزشکی، هزینه های درمانی بیشتر و فشار بر سیستم سلامت همچون نتایج این روند است. هنگامی که سالمندان علاوه بر مشکلات جسمی، با اختلالاتی مثل وسواس فکری عملی نیز مواجه می شوند، نیاز آنها به مراقبت های پشتیبانی شده چندین برابر می شود. در مواردی حتی دیده شده که افراد مبتلا به سبب محدودیت های ناشی از اختلال، نیازمند زندگی در مراکز نگهداری هستند. همین مساله اهمیت شناخت دقیق تجربه زیسته سالمندان و نحوه برخورد درست با مشکلات آنها را پررنگ می کند، برای اینکه بدون شناخت کافی از شرایط روانی و احساسی آنان، امکان برنامه ریزی مناسب وجود ندارد.
فهیمه نامدارپور از گروه مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر همراه با یک همکار هم دانشگاهی و با همکاری دانشگاه اصفهان پژوهشی را در همین خصوص را انجام داده است. آنها جهت بررسی تجربه سالمندان مبتلا، مطالعه ای کیفی طراحی کردند که هدف آن شناخت احساسات و نگاه درونی این افراد بود.
محققان از میان سالمندان دچار وسواس فکری عملی که به مراکز مشاوره اصفهان مراجعه نموده بودند و تشخیص قطعی داشتند، ۱۰ نفر را به صورت هدفمند انتخاب کردند. با هر شرکت کننده یک گفتگوی ۶۰ دقیقه ای انجام شد و تمام مصاحبه ها ضبط گردید. سپس داده های به دست آمده از سالمندان فوق، تحلیل و بررسی شد و اطلاعات فنی لازم از آنها استخراج گردید.
نتایج پژوهش نشان دادند که چهار مضمون اصلی در تجربه سالمندان مبتلا بالاتر از همه دیده می شود. نخست مفهوم عزت نفس شکننده بود. این افراد خودرا بی ارزش، ناتوان یا مورد ظلم می دیدند و گاهی احساس می کردند عمرشان تباه شده است. برخی هم از برچسب اجتماعی وسواس رنج می بردند.
مضمون دوم نگرش ناکارآمد بود. تعدادی از سالمندان وسواس را امری عادی می دانستند یا آنرا نوعی باور خرافی می پنداشتند که باید طبق آن رفتار کنند. این نگرش موجب می شد شدت وسواس بیشتر شود.
سومین مضمون، نارضایتی ارتباطی بود. این افراد در روابط خانوادگی و اجتماعی با مشکلات جدی مواجه بودند. تنش با همسر، سوء تفاهم ها و دوری از جمع همچون مشکلاتی بود که گزارش شده است.
مضمون چهارم نیز عدم خودشفقتی بود. خیلی از سالمندان از فشارهای هیجانی رنج می بردند، مراقبت از سلامت خودرا جدی نمی گرفتند و برای کم کردن وسواس تلاش هایی می کردند که نتیجه نداشت و آنها را خسته می کرد.
محققان در جمع بندی اشاره کرده اند که سالمندان دچار وسواس با محدودیت های جدی مواجه هستند و حمایت خانوادگی و عاطفی کافی دریافت نمی کنند. انگ بیماری و فشار روانی موجب می شود زندگی روزمره آنها مشکل تر شود. ازاین رو ضروری است مطالعات بیشتری صورت گیرد و جامعه نسبت به این مسئله حساس تر شود.
اهمیت این یافته ها که در «فصلنامه سالمند» وابسته به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی انتشار یافته اند، زمانی بیشتر می شود که به رشد جمعیت سالمندان در ایران دقت نماییم. با افزایش جمعیت سالمند، هزینه های درمانی، مراقبتی و اجتماعی بیشتر می شود. از آنجائیکه وسواس از اختلالات ناتوان کننده شناخته شده جهان است، بی توجهی به آن می تواند تعداد سالمندانی را که نیازمند بستری یا مراقبت در مراکز نگهداری هستند بیشتر کند.
پژوهش هایی مانند این مطالعه می توانند مسیر طراحی برنامه های حمایتی، آموزش خانواده ها و تدوین خدمات توانبخشی مناسب را روشن کند. هرچند اجرای این پژوهش با دشواری هایی مانند سخت بودن مصاحبه طولانی برای سالمندان یا دسترسی محدود به آقایان سالمند مبتلا همراه بود، اما نتایج آن ارزش بالایی برای برنامه ریزی در عرصه سلامت روان سالمندان دارد.
منبع: gomap.ir
این مطلب Go Map را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در نقشه
نظرات بینندگان نقشه در مورد این مطلب