چهاردهمین كنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
ریل مرجعیت علمی از تجربیات تمدنی، بازبینی تا ایجاد نقشه جامع
به گزارش نقشه استادان و محققان حاضر در چهاردهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در واکاوی بایدها و نبایدهای مرجعیت علمی، بازبینی در سیاستهای علمی کشور و ایجاد نقشه ای جامع برای توسعه مسیرهای میان رشته ای، هدایت جریان های دانشی در سطح بین المللی و بهره برداری از شواهد تمدنی را از طریق های اساسی تحقق مرجعیت علمی در دوران معاصر عنوان کردند.
به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، ناصر باقری مقدم، امروز چهارشنبه در نخستین روز برگزاری چهاردهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با عنوان «مرجعیت علمی؛ بایدها و نبایدها» به بررسی چالش های تحقق مرجعیت علمی در کشور پرداخت و بر اهمیت این هدف در سیاستهای علم و تکنولوژِی، تاکید کرد که تحقق مرجعیت علمی نه فقط به مفهوم تولید دانش، بلکه به مفهوم هدایت جریان های دانشی درسطح بین المللی است.
دانشیار مؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور و دبیر شورای آینده نگاری فرهنگستان علوم، مرجعیت علمی را یکی از فاکتورهای مهم پیشرفت ملی مطرح کرد و اظهار داشت که اسناد بالادستی کشور، همچون سیاستهای کلی علم و فناوری و نقشه جامع علمی کشور، به آن توجه ویژه ای داشته اند. این هدف به مفهوم نقش آفرینی محوری در تحقیقات جهانی وشکل دهی به جریان های دانشی است.
وی اضافه کرد: نظام آموزش عالی بر توسعه دانش بنیادین، استقلال دانشگاهی، تجاری سازی پژوهش و پیشرفت جایگاه بین المللی دانشگاه ها متمرکز شده است و در مقابل، نظام آموزش پزشکی و سلامت، بیشترین تمرکز را بر گسترش فناوری های سلامت، پذیرش بیماران خارجی، دیپلماسی علمی سلامت و ایجاد بازار خدمات سلامت قرار داده است.
باقری مقدم به چالش های موجود در هماهنگ سازی سیاستهای علمی این دو حوزه گریزی زد و اظهار داشت: تفاوت های ساختاری، نهادی و سیاستی میان این دو نظام آموزشی، سبب شد تا تحقق یکپارچه مرجعیت علمی با موانعی روبه رو شود. برای حل این چالش ها، لازم است یک رهیافت جامع تدوین شود که از ظرفیتهای مکمل هر دو حوزه بهره بگیرد.
وی تأکید دارد که تنها بوسیله تعامل هدفمند میان دو نظام آموزشی و تدوین سیاستگذاری یکپارچه، می توان به پیشرفت موقعیت علمی ایران در سطح جهانی رسید. این امر نه فقط سبب رشد علمی کشور خواهد شد، بلکه نقش موثری در تثبیت جایگاه علمی ایران در حوزه بین المللی ایفا خواهدنمود.
تجربیات تمدنی در مرجعیت علمی
غلامحسین رحیمی؛ دیگر سخنران این کنفرانس در بخش «مرجعیت علمی؛ بایدها و نبایدها» به بررسی نقش تمدن ها در دستیابی به مرجعیت علمی می پردازد و به تجربیات تمدنی تاریخی، تأکید دارد که استفاده از شواهد تمدنی یکی از راه های اساسی تحقق مرجعیت علمی در دوران معاصر است.
عضو اندیشکده علم مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، مرجعیت علمی را از اهداف متعالی هر جامعه پویا و پیشرفته دانست و اظهار داشت که بررسی تاریخ تمدن بشری نشان میدهد که تمدن هایی مانند یونان، اسلامی و غربی، هر یک در دوره ای توانسته اند به موقعیت مرجعیت علمی دست یابند.
وی به پنج عامل اصلی در ایجاد مرجعیت علمی نظیر دانایی و دانشوری، پرسشگری و جویشگری، پیشگامی و پیشتازی، رهبری و پیشوایی، و پایداری و دیرپایی اشاره نمود و اظهار داشت که حکمرانی علم، مدارا و سهل گیری اجتماعی، منش نوآورانه، انعطاف پذیری مداوم و مدیریت علمی مرجع ساز، مبانی تمدنی هستند که زمینه ساز تحقق مرجعیت علمی شده اند.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: ایران نقش کلیدی در تحقق مرجعیت علمی در تمدن اسلامی داشته و این مواریث می تواند امروز از آن در سیاستگذاری های علمی کشور بهره برداری شود و بررسی دقیق این تجربیات تاریخی، مسیر دستیابی به مرجعیت علمی را هموار کند.
لزوم استفاده از ظرفیتهای میان رشته ای
صمد نژادابراهیمی، دیگر سخنران کارگروه «مرجعیت علمی؛ بایدها و نبایدها» نیز به بررسی نقش مسیرهای میان رشته ای در دستیابی به مرجعیت علمی پرداخت و با اهمیت بر علوم پیچیده و اثرگذار اظهار داشت که حجم تولید علم کافی نیست، بلکه کشورها باید بتوانند به حوزه های میان رشته ای ورود کرده و مسیر آینده علم را نیز تعیین کنند.
استاد دانشگاه شهید بهشتی معتقد می باشد که مرجعیت علمی در جهان امروز بالاتر از آنکه وابسته به تعداد مقالات علمی باشد، به توانایی کشورها در تشکیل به علوم میان رشته ای و اثرگذاری بر روندهای دانش جهانی بستگی دارد و بیان داشت که تحقیقات نشان داده اند که ایران با بهره بردن از ظرفیتهای میان رشته ای، می تواند به مرجعیت علمی نزدیک تر شود.
وی چهار حوزه اصلی علوم انسانی، علوم زیستی، علوم سلامت و علوم فنی- مهندسی، به عنوان چارچوب تحلیل انتخاب شده، معرفی نمود و گذرگاه های میان رشته ای مانند حرکت از روان شناسی کاربردی به علوم اعصاب شناختی، از زیست شناسی مولکولی به ژنتیک سامانه ای و از علوم تربیتی به فناوری های یادگیری شناخت محور را نمونه هایی از مسیرهای ضروری برای دستیابی به مرجعیت علمی دانست که شناسایی شده اند.
این استاد دانشگاه به لزوم سیاستگذاری جامع دراین خصوص پرداخت و اظهار داشت: این مسیرها حاصل تلفیق ظرفیتهای علمی بالفعل کشور با ساختار شبکه ای علم جهانی اند. برای دستیابی به مرجعیت علمی، باید از مرزهای دانش عبور و ارتباط میان رشته های مختلف را تقویت کرد و تحقق این امر نیازمند بازبینی در سیاستهای علمی کشور و ایجاد نقشه ای جامع برای توسعه مسیرهای میان رشته ای است. تنها بوسیله این گذرگاه های دانشی می توان جایگاه علمی کشور را در سطح بین المللی تثبیت کرد.
نقش مسئولیت اجتماعی دانشمندان و مؤسسات علمی در مرجعیت
یعقوب فتح اللهی؛ به عنوان آخرین سخنران در کارگروه «مرجعیت علمی؛ بایدها و نبایدها» به بررسی نقش فرهنگ علمی در توسعه تمدن بشری پرداخت و اظهار داشت: علم نه فقط ابزاری برای شناخت جهان، بلکه عاملی برای سعادت، کمال و تمدن سازی است.
استاد دانشگاه تربیت مدرس، پیدایش علم و دانش را با خلقت انسان برابر دانست، چونکه بشر همیشه در جست وجوی فهم و درک جهان بوده است. همه ادیان آسمانی و مکاتب بشری بر اهمیت کسب علم و دانش تأکید دارند و آنرا راهی برای پیشرفت و افتخار می دانند.
فتح اللهی درباره ی اهمیت علم به این نکته هم اشاره نمود که علم نه فقط مجموعه ای از تفکرات بشری، بلکه محصول کوشش جمعی انسان است که نظم خاصی یافته و مسیر سعادت، آبادانی و توسعه تمدن را فراهم می آورد. علم، انسان را توانمند می سازد تا آینده را آن گونه که می خواهد بسازد و در این راه، مسئولیت اجتماعی دانشمندان و مؤسسات علمی نقشی اساسی دارد.
وی بر ضرورت بازآفرینی روابط میان علم، دین و جامعه اشاره کرد که درک جدیدی از روابط میان انسان و طبیعت و میان علم و جامعه باید ترویج شود. این امر بوسیله اقدامات اجتماعی و سیاسی جدید و توسعه فرصت های علمی و فرهنگی امکانپذیر خواهد شد.
این استاد دانشگاه بازآفرینی نقش نهادهای علمی در فرهنگ، اجتماع و اقتصاد یکی از مراحل تقویت مرجعیت علمی بیان کرد و اظهار داشت: نهادینه سازی فرآیندهای علمی و گسترش ارتباط علم با سایر روش های فکری به مشروعیت بخشی علمی در حل مشکلات اجتماعی و سیاسی کمک خواهدنمود.
فتح اللهی با طرح این نکته که مرزهای اقتدار علمی را باز تعریف نماییم تا پرسش های حکمرانی را دربرگیرد و روابط میان قدرت، قانون، دین، و دانش علمی را شفاف سازی کند، اصرار کرد که تنها از این مسیر می توان به جایگاه علمی برجسته در سطح بین المللی دست یافت، سخن خودرا تمام کرد.
منبع: gomap.ir
این مطلب Go Map را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در نقشه
نظرات بینندگان نقشه در مورد این مطلب