در چهارمین نشست كاشتن برای آینده بررسی شد
موانعی که بر سر راه اثرگذاری تحقیقات قرار دارد
به گزارش نقشه عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری ایران (ایرانداک) درباب موضوع «تاثیر پژوهش ها» به اهمیت نیازسنجی اشاره نمود و ضمن بیان اینکه گاهی پژوهشگران مسئله یابی نمی کنند و مسئله سازی می کنند!، اظهار داشت: موضوع مهم دیگر به کارگیری یافته ها توسط جامعه است و جامعه باید پذیرای پژوهش باشد.
به گزارش نقشه به نقل از ایسنا، دکتر بهروز رسولی در چهارمین نشست از سلسله نشست های کاشتن برای آینده که امروز با موضوع اثربخشی پژوهش (Impact) برگزار شد، با اشاره به هدف از انجام نخستین تحقیقات اظهار داشت: در ابتدا هدف انجام تحقیقات این بوده که مردم را نسبت به پدیده های مختلف آگاه کند، ولی در طول زمان فاصله بین دانشگاه ها و مردم و صنعت، بیشتر و بیشتر شد.
وی درباب تاثیر پژوهش یا research impact توضیح داد: یکی از اهداف انجام تحقیق حل کردن مسائلی است که جامعه با آن درگیر است. به همین دلیل می توان تاثیر پژوهش را یک تغییر مثبت و سودمندی تعریف کرد که یک تحقیق می تواند خارج از دانشگاه و در دنیای واقعی به ارمغان بیاورد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری ایران (ایرانداک) با اشاره به اینکه اهمیت تاثیر پژوهش و اندازه گیری آن از سالهای دور مطرح گردیده است، اظهار داشت: این مساله ابتدا توسط خود پژوهشگران عنوان شد و پژوهشگران می خواستند تاثیرگذاری پژوهش هایشان را بدانند. سپس دانشگاه ها به این مساله توجه نشان دادند و هم اکنون، این مساله در سطح کشورها و بصورت بین المللی مطرح گردیده است و همه به این مساله توجه پیدا کرده اند.
رسولی در پاسخ به این پرسش که تحقیقات به طور معمول به چند دسته تقسیم می شوند؟، به نتایج مطالعه مروری که در این عرصه انجام داده است، اشاره نمود و توضیح داد: یکی از مهم ترین تاثیرات پژوهش این است که با پژوهش، فهم جامعه خودرا افزایش دهیم. برخی تحقیقات به بررسی و تفسیر یک پدیده می پردازند. زمانی که دلیل و تفسیر یک پدیده را می دانیم، می توانیم برای آن برنامه ریزی داشته باشیم. بدین سبب این یکی از تاثیرات پژوهش است.
وی افزود: بخش دیگری از تاثیرات پژوهش، مربوط به بحث های نگرشی است. برخی تحقیقات کمک می کنند تا نگرش جامعه نسبت به یک موضوع تغییر کند و یا نگرش مردم را به یک سمت هدایت کند. برای مثال خروجی و تاثیر یک پژوهش می تواند در نگرش مردم در مورد واکسن اثرگذار باشد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری ایران (ایرانداک) با اشاره به تاثیر اقتصادی تحقیقات اظهار داشت: یکی از مهم ترین تاثیرات پژوهش می تواند مسائل اقتصادی باشد. بنا بر این برخی اوقات تاثیر پژوهش را بر GDP بررسی می کنند تا مشخص شود پژوهش توانسته بر رشد اقتصادی اثرگذار باشد و موجب افزایش GDP شود؟
وی افزود: تاثیر بر روی خدمات و تولید، مسائل زیست محیطی و توسعه تکنولوژی بخش های دیگر از تاثیرات تحقیقات هستند. می توان بررسی کرد که آیا پژوهش توانسته درباب چالش های زیست محیطی و تغییرات اقلیمی تاثیری داشته باشد و اینکه چقدر توانسته با توسعه تکنولوژی زندگی مردم را تغییر دهد؟
رسولی در مورد دیگر تاثیرات پژوهش، اظهار نمود: سلامتی و پزشکی، نحوه سیاستگذاری و قانون گذاری، افزایش ظرفیت های منابع انسانی و ظرفیت های پژوهشی، ایجاد تغییرات و پیشرفت های فرهنگی و بهبود عقاید خاص، از دیگر اثرات تحقیقات هستند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری ایران (ایرانداک) برای تشریح مسیر رسیدن به اثرگذاری پژوهش، به مثالی اشاره نمود و اظهار داشت: برای مثال وقتی ما می خواهیم چراغ خانه های یک شهر را روشن نماییم، نیاز به مسیری داریم که از طراحی لامپ و فرآیندهای مختلف آغاز می شود و سپس به روشنایی می رسد. اگر در هر یک از این بخش های این مسیر نقص وجود داشته باشد و چراغ روشن نشود و یا افراد در نهایت راضی به روشن کردن چراغ نشوند، نمی توان گفت این کار به هدف رسیده. بدین سبب پژوهش نیز نیازمند یک پروسه است و باید تمام فرآیندهای آن به درستی صورت گیرد. از طراحی سوال پژوهش تا نحوه انجام و اشتراک گذاری و... و تا آن زمان که مصرف کننده پژوهش از آن استفاده نکند، نمی توان گفت اثرگذاری اتفاق افتاده است.
وی با اشاره به اهمیت مسئله یابی پژوهشگران، افزود: بطور کلی تاثیر پژوهش مانند یک چرخه است. ابتدا پژوهشگر باید نیاز و مسئله را به درستی تشخیص دهد، اگر این نیاز تشخیص داده نشود، نباید منتظر اثرگذاری بود. یکی از بحث های جدی این است که پژوهشگران مسئله یابی نمی کنند و مسئله سازی می کنند! و گاهی ترجیح می دهند پژوهشی انجام دهند که مورد توجه نشریات باشد، حتی اگر مورد نیاز جامعه نباشد!
رسولی به کیفیت تحقیقات اشاره نمود و اظهار داشت: موضوع دیگر نحوه انجام تحقیق است و اینکه چقدر یک تحقیق خوب و باکیفیت انجام شده، می تواند در هدف نهایی یعنی اثرگذاری پژوهش، نقش داشته باشد.
وی افزود: مرحله بعد اشتراک گذاری و share کردن یافته های پژوهش است و پژوهشگر باید بتواند به درستی مسئله را به اشتراک بگذارد. اینکه چگونه این یافته ها به دست مخاطب می رسد، مسئله مهمی است. درک سیاست گذار با درک پژوهشگر متفاوت می باشد و نمی توان با زبان پژوهشگر با سیاست گذار صحبت کرد.
عضو هیات علمی ایرانداک مرحله نهایی را «به کارگیری این یافته ها توسط مخاطب و جامعه» معرفی نمود و اظهار داشت: به کارگیری یافته ها توسط جامعه، موضوع مهمی است ولی این مرحله از کنترل پژوهشگر خارج است. جامعه باید پذیرای پژوهش باشد.
رسولی درباب محدودیت هایی ارزیابی تاثیر پژوهش اظهار داشت: گاهی اوقات بین پژوهش و مشاهده تاثیرات آن، یک شکاف زمانی وجود دارد و نمی توان بلافاصله اثرات پژوهش را دید. بطورمثال تحقیقات اینشتین، همان زمان خیلی مورد توجه قرار نگرفت، ولی پس از ۵۰ سال، به عنوان یکی از بنیان های فیزیک شناخته شد. بنا بر این باید توجه داشت که چه زمانی باید تاثیر پژوهش را اندازه گیری نماییم.
وی با اشاره به مطالعات انجام شده در این عرصه اظهار داشت: واقعیت این است که بسیار کم به این مساله توجه شده است و بصورت عمیق این مساله بررسی نشده است. در پژوهش های مختلف به دو سال، پنج سال و حتی ۱۷ سال پس از انجام پژوهش اشاره شده ولی نمی توان آنرا تضمین نمود. در رشته های مختلف می تواند این مساله متفاوت باشد.
عضو هیات علمی ایرانداک افزود: برای مثال در پزشکی یافته ها خیلی زود قدیمی می شوند. همین طور ممکنست مسائل دیگری نیز در تاثیر پژوهش نقش داشته باشند. بطورمثال جهت بررسی تاثیر پژوهش برای اقتصاد، گاهی مسائل خارجی دیگر اتفاق می افتد و موجب می شود وضعیت اقتصادی بهبود پیدا کند و یا بدتر شود. در این شرایط نمی توان گفت این مساله ناشی از این پژوهش بوده است.
وی در ادامه نبود یک استاندارد واحد برای تاثیر پژوهش، تردیدهای اخلاقی در مورد تاثیرگذاری ها، هزینه بر بودن ارزیابی تاثیر پژوهش را به عنوان دیگر محدودیت ها و چالش های موضوع ایمپکت پژوهش معرفی نمود.
رسولی در قسمتی از سخنان خود به استراتژی های مختلف برای سنجش تاثیر پژوهش اشاره نمود و اظهار داشت: یکی از روش ها ارزیابی کیفی است و برای تاثیر پژوهش از خود پژوهشگران می پرسند. در خیلی از دانشگاه های جهان به این صورت انجام می شود و در سایت دانشگاه به شکل گزارش منتشر می شود.
وی افزود: رویکرد دیگر، رویکرد کمی است که در آن فقط بوسیله بررسی برخی شاخص ها اندازه گیری می شود. برمبنای تجاربی که وجود دارد، خیلی از متخصصان بر این باورند که رویکرد آمیخته و بصورت بررسی همزمان کمی و کیفی کاربردی تر است. در خیلی از مسائل، شاخص خاصی برای اندازه گیری وجود ندارد و باید این امکان را به محقق و تیم پژوهشی داد که تاثیرگذاری پژوهش خودرا مطرح کنند.
منبع: gomap.ir
این مطلب Go Map را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در نقشه
نظرات بینندگان نقشه در مورد این مطلب